HOME INFO
VERKOOP VERHUUR REALISATIES AANBIEDINGEN NIEUWS CONTACT PRIJSLIJSTEN BIJLEREN LINKS ELEKTRO-ONDERDELEN.BE
Outletstore-hifi.be
ARCHIEF: artikelen van 2005
ARTIKELS GELUID:
Hoe werkt een platenspeler ?
6. Element
Het element of de pick-up-cel zorgt voor de weergave. Er zijn verschillende soorten cellen, maar ze werken allemaal volgens hetzelfde principe: de naald is bevestigd aan de "transducer" die de mechanische trilling van de naald omzet in spanningsvariaties. Deze worden versterkt en weergegeven als een audiosignaal.
De pick-up cel bestaat uit twee essentiële delen: de naald (of stylus) en de transducer.
De naald
Er bestaan twee soorten naalden: de CONISCHE (of sferische) en de ELLIPSTISCHE. Elliptische naalden hebben minder contactoppervlak met de zijwand zodat ze hogere frequenties kunnen weergeven. Ze bewegen immers makkelijker door "korte" bochten.
De voordelen van een elliptische naald zouden in principe kunnen bekomen worden door een conische naald met kleinere afmetingen. Zulks resulteert echter in meer "groefruis". De kleine naald zou echter met haar punt tegen de bodem van de groef "slepen", daar waar het de bedoeling is dat de informatie van de zijwanden wordt opgenomen. Moderne kwaliteitscellen zijn bijna zonder uitzondering uitgerust met een elliptische naald.
Een elliptische naald zal echter bij een gelijke naalddruk meer kracht uitoefenen op de zijkanten van de groef (minder contactoppervlak = méér druk per oppervlakte-eenheid). Dit kan de groef beschadigen, zodat cellen met een elliptische naald dikwijls minder naalddruk of "tracking forse" hebben dan cellen met een conische naald.
Nochtans is soms een hoge naalddruk gewenst. Dit is bijvoorbeeld het geval bij platendraaiers gebruikt in discotheken, waar elk liedje manueel wordt gestart door een bepaalde "terugdraai"-taktiek en dit voor een snelle start te bekomen. Als dat bovendien gepaard gaat met mechanische en akoestische terugkoppeling (wat zeker het geval is in discotheken of op een fuif), dan zal bij voorkeur een sferische of conische naald gebruikt worden, teneinde het naalddrukgewicht maximaal te houden. Daarom wordt soms een muntstuk op de pick-up cel geplakt.
Een pick-up naald bestaat bijna steeds uit een zeer hard materiaal, meestal diamant voor de betere naalden en dikwijls saffier voor de goedkopere modellen.
De transducer
De transducer of cel zet de mechanische trillingen van de naald om in een elektrisch signaal.
De meest gangbare types zijn:
- Moving Magnet (MM)
De naalddrager wordt verbonden met een kleine staafmagneet die opgehangen is in een spoel of een aantal spoeltjes. Door de beweging van de magneet worden kleine spanningen opgewekt in de spoelen.
De spanningsafgifte van een MM-cel varieert rond de 1 mV/cm/s voor een ongemoduleerde groef en kan bij muziekmodulatie oplopen tot 30 à 40 mV.
- Moving Coil (MC)
Hier zijn de rollen omgekeerd: de naalddrager en spoel vormen één geheel dat binnen een vaste magneet beweegt. De MC-cel wordt algemeen als kwalitatiever aanzien dan de MM, aangezien de magneetstructuur veel zwaarder kan gemaakt worden. Anderzijds zal de spoel slechts een kleine aantal wikkelingen bevatten om ze zo licht en beweeglijk mogelijk te houden, hetgeen resultaat in een zeer lage spanningsafgifte (zo'n 20 dB lager dan een MM-element). MC-elementen dienen dan ook gevolgd te worden door een speciale voorversterker of "step-up transformer".
Voorstanders van MC elementen prijzen de definitie, de dynamiek en de openheid van dergelijke elementen. Nadelen zijn de geringe spanning die opgewekt kan worden omdat de spoeltjes heel klein en licht moeten zijn en de resonantiepiek aan het eind van het frequentie bereik.
Een hogere uitgangsspanning is goed te realiseren bij MM, de aftasteigenschappen zijn vaak wat beter, maar de openheid en directheid van een MC maken plaats voor een romantischer weergave. In beide gevallen sluiten we een compromis, de voorkeur ligt bij de luisteraar.
Elementen zijn verkrijgbaar in prijsklassen van 20 euro tot 20.000 euro. De prijsverschillen zijn te herleiden tot het gebruik van de materialen:
- de spoelen zijn van koper, zilver of puur goud;
- de vorm waarin de diamant is geslepen en de kwaliteit heeft invloed op de prijs.
- de opbouw van de cantilever en het materiaal (aluminium tot boron of diamant).
Andere prijsfactoren zijn de nauwkeurigheid waarmee het element is gemaakt, het materiaal van de behuizing, de omvang van de productie, de hoeveelheid handwerk die erin zit.
Keer terug naar het eerste hoofdstuk
Keer terug naar het vorige hoofdstuk
Inhoud "Hoe werkt een platenspeler ":