Wat is HDTV ?

2. Wat is HDTV ?

Toen de televisie na de oorlog zijn doorbraak kende in België was van beeldkwaliteit nog geen sprake. Het signaal dat de antenne uit de lucht "pikte" kon herkenbaar op een televisie afgespeeld worden, maar volgens de huidige standaarden was de kwaliteit totaal ontoereikend. In de jaren 60 introduceerde men verbeterde beeldbuizen en kleurentelevisie. Latere verbeteringen waren kabeltelevisie i.p.v. via de ether, 100 Hz i.p.v. 50 Hz en digitale transmissie via kabel, satelliet en de lucht. Al deze technologieën verbeterden ons beeld. Maar de in Europa geïntroduceerde TV-norm, PAL, dateert al van de jaren 50 en die norm is nog altijd dezelfde.

We leggen even heel kort uit wat PAL is voor de lezers die er geen flauw benul van hebben. PAL staat voor Phase Alternate Line. PAL-beelden worden opgebouwd uit 625 horizontale lijnen die door middel van interliniëring (interlaced scan) op het scherm worden weergegeven. Interliniëring wil zeggen dat eerst alle even lijnen van boven naar onder op het scherm getoond worden en daarna alle oneven lijnen. De reden waarom men voor interliniëring heeft gekozen, heeft te maken met het feit dat om 625 lijnen met een frequentie van 50 Hz te tonen op het scherm een scanfrequentie van 31 kHz nodig was en dat was in de televisies van de jaren 50 nog niet mogelijk. Door interliniëring kwam de scanfrequentie op 15 kHz, wat haalbaar was.
Het PAL-signaal bevat 625 lijnen per beeld, maar door synchronisatie- en teletekstinformatie bleven er voor de echte beeldinhoud slechts 575 over. Afhankelijk van het signaal ligt het aantal beeldpunten per lijn tussen de 350 en 720. Een VHS-videorecorder kan niet meer dan 350 beeldpunten per lijnen opslaan, wat dus een beeldresolutie geeft van 350x575 beeldpunten. Kabel-TV heeft ongeveer 400 beeldpunten per lijn, digitale TV en DVD halen het maximum van 720 beeldpunten per lijn zodat de maximale resolutie we kunnen krijgen op een normaal TV-toestel 720x575 beeldpunten is. In de praktijk wordt er die 720 niet gehaald en door het feit dat er met interliniëring gewerkt wordt, kunnen we dus besluiten dat een PAL-TV-beeld eigenlijk niet zo van denderende kwaliteit is.

Een computerscherm (19 inch CRT) kan bijvoorbeeld 1600x1200 beeldpunten weergeven dat niet-geïntelineerd (non-interlaced scan = progressive scan), dat wil zeggen dat alle lijnen in 1 keer getoond worden. Als je dit vergelijkt met een PAL-beeld, dan werd het de hoogste tijd om iets te doen aan die PAL-norm.

Om de beeldkwaliteit te verbeteren voerde men in de jaren 90 HDTV in. Door de zeer hoge prijzen van de toenmalige HDTV's en het gebrek aan ondersteuning door de overheid is HDTV toen op de achtergrond geraakt. Maar HDTV is weer helemaal terug en het wordt een veelbelovend tijdperk. HDTV zal zeker volop doorbreken. In de VS en Japan maakt men al volop gebruik van HDTV en in Europa zijn ook al de eerste HDTV-zenders te ontvangen.

Hoe komt het nu dat HDTV nu wel zal doorbreken en dat in de jaren 90 niet deed? Een eerste reden is dat steeds meer mensen de mogelijkheid krijgen om HD-signalen te ontvangen. Panasonic heeft bijvoorbeeld zijn nieuwe 500-reeks plasmatelevisies op de markt gebracht begin april 2005. De kwaliteit van deze schermen is zo goed, dat een betere kwaliteit van TV-signaal nodig is om volledig van een plasmascherm te kunnen genieten. De tweede reden is dat reeds veel TV-programma's in HD-formaat worden gemaakt: de olympische spelen, het WK, het EK bijvoorbeeld. Met HDTV is het mogelijk de volledige TV-wereld te digitaliseren. Door meer bandbreedte te geven aan ieder kanaal is het perfect mogelijk om HD-signalen de huiskamer in te sturen via de satelliet of de bestaande kabel.

Wat is nu juist HDTV of high definition television? HDTV is hoge-resolutie digitale televisie. Met digitale televisie bedoeld men het uitzenden van digitale beelden die ontvangen en getoond worden op een digitale TV. HDTV is de hoogste standaard uit alle digitale televisie-standaarden. Voor HDTV heeft men nieuwe apparatuur nodig om de programma's op te nemen, maar ook de consumer heeft een nieuwe HD-ready TV nodig.

Van de zestien DTV-formaten (Digitale TV) zijn er zes HDTV-formaten. Vijf gebaseerd op progressive scan en één op interlaced scan. Zenders zijn vrij te kiezen welk formaat ze gebruiken.

HDTV resolutie formaten

De gebruikte formaten in HDTV:

720p - 1280x720 pixels progressive
1080i - 1920x1080 pixels interlaced
1080p - 1920x1080 pixels progressive

Hiervoor is reeds het verschil uitgelegd tussen progressive en interlaced scan. Nog één van de nadelen van interlaced scan is dat bij grotere schermen men last heeft van flikkering van het beeld. De reden waarom 1920x1080 nog interlaced kan uitgezonden worden is dat 1920x1080 beeldpunten uitzenden in progressive scan heel veel bandbreedte kost per kanaal.

HDTV heeft ook de mogelijkheid om geluid in Dolby Digital 5.1 surround weer te geven.

Nog even de voordelen van HDTV op een rijtje t.o.v. het huidige PAL:

digitaal geluid Dolby Digital 5.1 (i.p.v. Nicam) --> beter geluid!
veel groter aantal beeldpunten (1280x720 of 19020x1080 beeldpunten i.p.v. 720x575 beeldpunten) --> veel beter, scherper, mooier beeld!

Ga naar het volgende hoofdstuk

Keer terug naar het vorige hoofdstuk

INHOUD "Wat is HDTV ? ":