Uw eerste film: inleiding tot de videotaal

5. De videotaal (deel 2)

De indeling van het beeld

Bepaalde auteurs verdelen het scherm in horizontale of vertikale stroken en leren ons dat we deze indeling moeten respecteren: ofwel weinig "hemel" laten aan de bovenkant, ofwel integendeel weinig "grond" laten aan de onderkant.

Indeling van het beeld

In werkelijkheid is het de bedoeling harmonieuze verhoudingen te krijgen tussen de belangrijkste onderdelen van het beeld.

Deze auteurs vertellen u dat u dezelfde indeling moet respecteren in het vertikale, door een vertikaal element te plaatsen in de voorgrond of in de achtergrond, op een plaats die een harmonieus resultaat garandeert.

Vertikale indeling van het beeld

"Maar wat zijn die verhoudingen?", vraagt u. Wel, daarover zijn de meningen verdeeld. Sommigen verdelen het scherm vertikaal en horizontaal in drie gelijke delen.

Indeling van het beeld

Anderen geven de voorkeur aan verhoudingen die eerder met een kwart van de hoogte of de breedte overeenkomen, of waarvan de buitenste stroken zelfs nog smaller zijn.

Indeling van het beeld

Alle auteurs hebben ook een theorie over de sterke punten van het beeld. Voor de voorstanden van het 1/3-systeem zijn die als volgt gesitueerd:

Indeling van het beeld

De voorstanders van het 1/4-systeem daarentegen zien de sterke punten als volgt:

Indeling van het beeld

U ziet onmiddelijk dat de sterke punten van het beeld zich bevinden op de kruispunten van de mooie verdelingen, zowel in de hoogte als in de breedte.

Laat ons de auteurs van theorieën van dit soort dus maar vergeten, in dit domein kan men immers alles en het tegendeel beweren. Alles hangt af van uw specifieke gevoeligheid. Die is het trouwens die uw beelden persoonlijk en uniek maakt.

Toch kunnen we u enkele tips geven:

Gebruik de hele schermruimte, plaats niet systematisch uw personage of groep personages in het midden van uw beeld.
Verdeel de elementen van uw beeld (personage, boom, klokketoren,...) harmonieus over het hele beeld.
Om uw beeld meer diepte te geven, maakt u gebruik van de voorgronden die het decor u biedt. Een donkere voorgrond biedt een goed contrast met een "lichtere" scène op de achtergrond. Kies een duidelijk afgelijnd silhouet, bv. een boom, een standbeeld, een gietijzeren traliewerk of... een personage.

Er is nog een elementen dat uw beelden en uw cadrages gevoelig bepaalt: de brandpuntsafstand van de lens die u gebruikt.
Een groothoeklens (of uw zoomlens in groothoekafstand, wat overeenkomt met een korte brandpuntsafstand) zal de perspectieven van uw beeld versterken, zeker als u vanuit vogel- of kikkerperspectief filmt. Met een groothoeklens kan u een gevoel van ruimte creëren, of de snelheid van een bewegend voowerp benadrukken.
Nochtans moet u ook hier voorzichtig zijn: groothoeklenzen veroorzaken soms vervormingen, met name wanneer u een personage van te dichtbij filmt of wanneer u het personages in de rand van het beeld cadreert; zijn gezicht wordt dan vervormt en uitgerokken.

Een telelens (of uw zoom op telestand, de langst mogelijke brandpuntsafstand) doet net het tegengestelde: het perspectief wordt samengedrukt, de achtergronden worden uit elkaar gehaald.
Daarom raden wij u aan om altijd de juiste camerahoek te kiezen door van plaats te veranderen, eerder dan door van te veranderen en op dezelfde plaats te blijven staan.

Het geluid

Er zijn geluiden waarvan we de bron op het scherm kunnen zien (een persoon die spreekt, een portier dat wordt dichtgeklapt, de hoeven van een paard,...). Ze begeleiden het beeld dat u filmt op een volstrekt natuurlijke wijze. We hebben het over "in"-geluiden.

Er zijn ook geluiden waarvan men op het scherm de bron niet ziet. Die noemt men de "off"-geluiden.

Zorg ervoor dat de "off"-geluiden, en met name de omgevingsgeluiden, niet sterker zijn dan de geluiden die door het beeld worden gerechtvaardigd. Wacht bv. tot het vliegtuig of de trein die langskomen een beetje verder zijn. Dat is natuurlijk niet altijd mogelijk.

Om deze "onzichtbare" geluiden beter in uw shot te laten passen, kan u ze door middel van een truc rechtvaardigen. Wanneer u bij een straatscène de kijker de weerkaatsing van een passerende vrachtwagen in een winkelraam toont, aanvaardt hij automatisch het geluid van die vrachtwagen.

Wanneer u ergens aan het filmen bent, bent u fysisch ondergedompeld in de geluidsomgeving van die locatie. Uw kijker ziet en ervaart enkel wat hiervan op het scherm overblijft. Elk geluid waarvan de bron niet zichtbaar is, werkt storend, tenzij u vooraf de geluidsbron hebt laten zien in een long shot van de omgeving waarin de actie zich afspeelt.

Ongelooflijk en toch waar: sommige amateurvideasten spelen regisseur terwijl ze hun gezin aan het filmen zijn. Terwijl hun camera loopt, roepen ze - soms druk gebarend - allerlei aanwijzingen. Het resultaat is niet echt geweldig. Men hoort in "off"-stem alle regieaanwijzingen van de papa-cineast; de kleine heeft niet altijd evenveel zin om naar papa te luisteren, de zenuwen worden zichtbaar en hoorbaar op de proef gesteld...

Degene die filmt moet ervoor zorgen dat de camera stabiel blijft, niet teveel schokt. Als u spreekt tijdens het filmen, hebt u automatisch minder aandacht voor de stabiliteit van uw shots. Besluit: spreek niet terwijl u filmt. Wees daarentegen zo discreet mogelijk, leg de spontane activiteiten en uitdrukkingen van "acteurs" vast, dat komt veel natuurlijker over.

Ga naar het volgende hoofdstuk

Keer terug naar het vorige hoofdstuk

Inhoud "UW EERSTE FILM: Inleiding tot de videotaal ":

Inleiding: de eerste verleiding
Welk onderwerp ?
Het scenario
Alvorens het verhaal op te bouwen - Een scenario opbouwen - Een scenario onderverdelen... - ... en reconstrueren
De videotaal (deel 1)
Het shot - De scène - De sequentie - De opnamegroottes - De camerahoeken - De camerabewegingen - De zoom - Het vaste camerastandpunt
De videotaal (deel 2)
De indeling van het beeld - Het geluid
De montage voorzien
De continuïteit van richting - De continuïteit van beweging - De continuïteit van kijkrichting - Shot/tegenshot
De montage
Een creatieve videocamera
Tot besluit

Bron: Panasonic